Szanowni Państwo,
Zapewne większość z Państwa wie, że w okresie 2007-2013 rolnicy mogli chronić chwasty na polach uprawnych w ramach subwariantu 6.3.c programu rolnośrodowiskowego (PROW). Wariant 6.3. Produkcja nasienna na zlecenie banku genów: 6.3.c. chwasty segetalne – jednostka kontraktująca IHAR (zgodnie z zarządzeniem dyrektora).
Rolnicy musieli podpisać umowę z IHAR (na 5 lat), a co roku zgłaszać do agencji 0,3 ha swojego pola na ochronę chwastów. Aneks był wydany co roku i się zmieniał, ale w wielkim skrócie polegało na tym, że nie mogą stosować herbicydów, ewentualnie usuwać chwasty uciążliwe i ekspansywne i nie siać gęsto zbóż, z wyjątkiem żyta. Jeździłam co roku i prowadziłam obserwacje na tych polach – czy rolnicy dostosują się do wymogów i czy pojawiły się chwasty rzadkie. Niestety nie mieliśmy dofinasowania z Ministerstwa na monitoring i między innymi dlatego kierownictwo naszej jednostki nie chciało się zgodzić z podpisaniem kolejnych umów. Tych umów było mało w skali Polski i między innymi dlatego Ministerstwo wycofało cały ten pakiet z nowego PROWu (łącznie z innymi subwariantami, gdzie problemy były jeszcze większe). Ministerstwo chciało także wycofać wariant „Strefy buforowe”. Zaczęliśmy o to walczyć i udało nam się przygotować nowy pakiet dotyczący zachowania miedz śródpolnych, wraz z kolegami: dr Zygmunt Dajdok, dr, prof. Jerzy Karg, dr Anna Kujawa, dr. hab. Krzysztof Kujawa, prof. Maria Oleszczuk, prof. Piotr Tryjanowski, dr Andrzej Wuczyński oraz dr Wiesław Podyma, który przygotował propozycję opłat dla rolników. Dziękuję bardzo za pomoc kolegów, bo robimy to wszystko dla idei. Ministerstwo to akceptowało i pakiet w tej chwili ma 3 warianty: 7.1. Miedze śródpolne (podzielony na dwa subwarianty); 7.2. Remizy śródpolne oraz 7.3. Strefy buforowe przy ciekach i akwenach. Wyglądało na to, że to przejdzie i wszystko będzie w porządku. W tym tygodniu jednak usłyszałam, że chcą to wycofać, ponieważ muszą mieć „jakąś” listę gatunków chwastów, które mają być chronione i najlepiej, żeby miała charakter regionalny, również chcą listę innych gatunków, które mają być wysiane na miedzach oraz listę gatunków owadów i ptaków, które będą chronione, jeśli zachowujemy proponowane gatunki roślin na polach i miedzach. Chcą również wstawić „weryfikowalne wymagania dla rolników’. To oznacza, że w poprzednim pakiecie był prowadzony monitoring i wystawione potwierdzenia przez nasz Instytut, że rolnik się dostosuje do wymagań pakietu. Teraz już tego nie będzie, więc Agencja żąda, żebyśmy podali konkretne działania, np. zabiegi agrotechniczne, które mogą być łatwo zweryfikowane przez osobę kontrolującą, czyli osoba z agencji, która nie koniecznie ma wyksztalcenie rolnicze czy biologiczne.
Moja prośba czy nawet APEL, jak wyżej napisałam jest taka, żebyście Państwo podali kilka zagrożonych czy rzadkich gatunków, które powinny być chronione w waszych regionach, wówczas rolnicy z waszego regionu będą mogli się zgłaszać do tego pakietu. Przygotowuję taką listę dla regionu Świętokrzyskiego, gdzie prowadzę badania od 15 lat. Trudno mi jest taką listę sporządzić dla reszty kraju (mamy termin do oddania całego wypracowania do 25 października, więc musiałabym otrzymać ewentualną listę od Państwa wcześniej. Mile widziane są sugestię do pakietu (w aneksie: strona 146 do 151), szczególnie dotyczące założenia wymagań dla rolników. Jeśli macie ochotę pomóc, bardzo proszę o wysłanie listy gatunków rzadkich ze swojego regionu, mogą być dołączone mapki, cytowane wasze prace lub tylko z waszym nazwiskiem, które zapewne znajdzie się w opracowaniu. Opracowanie jest bardzo złożone, ale nigdy nie będzie opublikowane (tylko archiwizowane w Ministerstwie). To jest praca darmowa, czyli angażujemy się jeśli naprawdę uważamy, że warto zachować te zbiorowiska. Od dawna jestem w to zaangażowana i wierzę, że subwariant 6.3.c, który opracowałam 8 lat temu może być w nieco inny sposób wprowadzony. Niestety nie było środków, żeby go rozpropagować. Jeśli teraz ten pakiet przejdzie, każdy z nas będzie mógł zachęcać rolników ze swojego regionu badań do uczestnictwa w PROW i sam będzie mógł monitorować zachodzące zmiany na polach uprawnych w danym regionie i … może nam się uda napisać jakiś wspólny projekt, żeby monitorować te prace. Wszystko w naszych rękach. Zawsze wierzyłam, że powinnyśmy zachować rzadkie gatunki chwastów, które są częścią krajobrazu rolnego w Polsce i z pewnością przyczyniają się do utrzymywania równowagi w ekosystemach rolniczych.
Dziękuję bardzo za poświęcenie czasu i liczę na Państwa przychylność.
Denise Dostatny
