Centrum Informacyjne Lasów Państwowych wydało niedawno nową książkę o tematyce mykologicznej. „Rozpoznawanie chorób infekcyjnych drzew leśnych” autorstwa Zbigniewa Sieroty i Andrzeja Szczepkowskiego jest bogato ilustrowanym przewodnikiem, adresowanym przede wszystkim do pracowników lasów państwowych, którzy dzięki tej publikacji będą szybko i skutecznie rozpoznawać najbardziej powszechne i zagrażające naszym lasom grzyby. Tytuł sugeruje, że publikacja obejmuje również choroby bakteryjne lub wirusowe, ale ograniczona jest do danych o grzybach i organizmach grzybopodobnych. To zawężenie tematyczne sugeruje, że tak naprawdę szkodnikami drzew leśnych są w znacznie większym stopniu właśnie grzyby niż jakiekolwiek inne organizmy. Być może szkoda, że w sposób dostatecznie mocny nie zostało to podkreślone. Prawdopodobnie choroby takie jak rak jesionu (powodowany przez Pseudomonas savastanoi pv. Fraxini) są znacznie rzadsze niż zamieranie jesionu spowodowane obecnością Hymenscyphus, ale brakuje trochę odniesienia do innych przyczyn chorób roślin. Z satysfakcją odnotowałam za to odniesienia do owadów, które towarzyszą niektórym chorobom grzybowym.
Publikacja podzielona jest na pięć rozdziałów, z których rozdział czwarty jest prezentacją kolejnych chorób, które pojawiają się na drzewach i ich sprawców. Znajdziemy tu informację o objawach fytoftoroz, oznakach związanych z pojawieniem się „huby korzeni”, opieńkowej zgnilizny czy osutki oraz rdzy i rakowaceń pochodzenia grzybowego. Z chorób drzew, o których jest ostatnio głośno w książce nie znalazły się tylko informacje o holenderskiej chorobie wiązów.
Każda prezentowana choroba drzewa jest w sposób klarowny omówiona w kilku aspektach. Znajdziemy tu dane o symptomach choroby, jej przebiegu, różnicowaniu, profilaktyce i ochronie. Wydaje mi się, że właśnie podpunkt dotyczący różnicowania przynosi w niektórych przypadkach drobny niedosyt, ale liczne zdjęcia – całych drzew, chorych pędów i liści, a także grzybni oraz owocników są niezmiernie pomocne przy rozpoznawaniu objawów i wiązaniem ich z odpowiednią przyczyną.
Ostatni rozdział poświęcony jest grzybom rozkładającym drewno – tym, które są najważniejsze z punktu widzenia gospodarki leśnej. Znalazły się tu opisy i liczne zdjęcia: błyskoporka podkorowego Inonotus obliquus, białoporka brzozowego Piptoporus betulinus, czyrenia dębowego Fomitiporia robusta (=Phellinus robustus),czyrenia jodłowego Phellinus hartigii, hubiaka pospolitego Fomes fomentarius, murszaka rdzawego Phaeolus schweinitzii, pniarka obrzeżonego Fomitopsis pinicola oraz żółciaka siarkowego Latiporus sulphureus.
Książka w wersji elektronicznej jest dostępna nieodpłatnie na stronie Lasów Państwowych: http://www.lasy.gov.pl/publikacje/copy_of_gospodarka-lesna/ochrona_lasu/rozpoznawanie-chorob-infekcyjnych-drzew-lesnych/view .
Członkom Towarzystwa polecam zapoznanie się z tą pozycją przed wiosennym wyjazdem na działki i do lasu. Jak się okazuje brązowienie igieł sosny może mieć wiele przyczyn i dzięki prezentowanej publikacji być może uda nam się dostrzec ich zróżnicowanie i odkryć przyczynę zmian.
Marta Wrzosek
