Polskie Towarzystwo Mykologiczne nie otrzymuje żadnych dotacji z budżetu Państwa. Sprawna i efektywna działalność może być zapewniona przez dotacje projektowe. Duże dotacje można otrzymać z funduszy Unii Europejskiej. Jak można zdobyć pieniądze? Na to pytanie można było szukać odpowiedzi podczas spotkania zorganizowanego w Warszawie przez NFOŚiGR.
Dnia 14 kwietnia w Warszawie odbył się Dzień Informacyjny programu LIFE, organizowany przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Program LIFE to instrument finansowy Unii Europejskiej poświęcony współfinansowaniu działań na rzecz ochrony środowiska i klimatu, na które w okresie 2014-2020 przeznaczono 3.46 mld Euro*. Wszyscy – nawet osoby fizyczne i organizacje pozarządowe (Fundacje, Towarzystwa itp.) mogą ubiegać się o dofinansowanie swoich działań. Na Konferencję przybyło kilkaset osób z całej Polski zainteresowanych działalnością ekologiczną. Na spotkaniu przedstawiono w formie prezentacji „stoisk” wiele prowadzonych obecnie lub zakończonych projektów, które w uprzednich latach dostały dofinansowanie Komisji Europejskiej oraz NFOŚiGW. Uczestnicy wysłuchali czterech prezentacji. Doradca Wydziału ds. programu LIFE, NFOŚiGR – pan Witold Retke przedstawił założenia projektu i dane ogólne dotyczące trybu składania wniosków. W obecnym konkursie „do rozdania” jest 1,4 mld euro. Składanie wniosków odbywa się za pośrednictwem NFOŚiGW, który konsultuje wnioski i współfinansuje. Agencja wykonawcza KE (EASMEE) dokonuje oceny formalnej i merytorycznej i wydaje decyzję o współfinansowaniu projektów, które, już „przeszły pierwsze sito” czyli zyskały potwierdzenie woli współfinansowania przez NFOŚiGW. Wnioski są oceniane i punktowane. Wytypowano szereg priorytetów tematycznych. Realizowanie projektu w ramach takiego priorytetowego zagadnienia pozwala uzyskać dodatkowe punkty na etapie jego oceny. Komisja Europejska zwraca szczególną uwagę na możliwość dalszego zastosowania wypracowanych w projekcie rozwiązań czy technologii. Bierze pod uwagę rozpowszechnienie idei czy transfer „do innych kontekstów”. Istotna dla oceny jest długoterminowość uzyskanych efektów (np. przy wykupie gruntów cennych ekologicznie np. miejsca gniazdowania rzadkich ptaków, bierze się pod uwagę uwzględnianie w aktach prawnych, że grunty pozyskane w ramach projektu będą zawsze służyć ochronie środowiska). Jeśli w ramach projektu ma zostać wytworzony prototyp jakiegoś urządzenia, może on po zakończeniu projektu zostać wykorzystany komercyjnie. Zwrócono uwagę, że choć wniosek jest pisany po polsku to raportowanie wymagane jest w języku angielskim, więc każdy projektodawca powinien uwzględnić w projekcie obecność w zespole osoby, która będzie w stanie zająć się kontaktami z Komisją Europejską. Zazwyczaj beneficjent koordynujący dobiera sobie partnerów – zwrócono jednak uwagę na organizacyjne trudności związane z finansowaniem działań różnych beneficjentów, sugerując partnerstwo tylko z niezbędnymi i pewnymi podmiotami. Dłuższa wypowiedź Pana Retke dotyczyła niuansów kosztów kwalifikowanych. Szczegóły można znaleźć na stronie internetowej projektu LIFE. Kolejnym punktem przedstawionym słuchaczom były zasady finansowania. W przypadku niewielkich projektów 70% dofinansowania otrzymuje się w formie zaliczki, a 30% po zakończeniu i przyjęciu raportu. Podkreślono problemy, które mogą wyniknąć z takiego trybu finansowania dla małych podmiotów, które nie mają ciągłości finansowej. Dobrą i istotną informacją dla PTMYK było podkreślenie, że finansowane są również niewielkie projekty (nawet 100 000 zł), choć zazwyczaj dofinansowanie waha się w granicach 1 mln Euro. Potencjalni wnioskodawcy zostali zachęceni do kontaktu z doradcą programu LIFE. Nabór wniosków został ogłoszony w dniu konferencji, czyli 14.04.2015. Wnioski mogą być składane do NFOŚiGW od 01 do 22 czerwca (godz.15.30).
LIFE http://ec.europa.eu/environment/life
Email: life@nfosigw.gov.pl Witold Retke
Po wypowiedzi Witolda Retke o s
woich projektach opowiadała pani Magdalena Makles, reprezentująca „Klub Przyrodników”. Organizacja specjalizuje się w projektach siedliskowych: „Ochrona muraw kserotermicznych w Polsce – teoria i praktyka”, „Ochrona torfowisk alkalicznych w młodoglacjalnym krajobrazie Polski Północnej”, „Ochrona torfowisk alkalicznych (7230) południowej Polski”. Pani Mekles podkreśliła, że wszystkie projekty są poprzedzone szczegółowymi opracowaniami planistycznymi. Zwróciła uwagę, że dwa projekty, które w kolejnych konkursach otrzymały wsparcie to projekty bliźniacze (dotyczące tych samych siedlisk, ale różniące się regionem oddziaływania). W projektach jako kolejne zadania były wyszczególnione: wypas, koszenie, konstrukcja grobli, dróg dojazdowych, wykupy gruntów, tworzenie kładek, planowanie działań ochronnych, opracowanie dokumentacji, plany zadań ochronnych dla rezerwatu.
Pani Mekles próbowała podsumować co uważa za klucz do stworzenia dobrego projektu LIFE. Uznała, że: 1) podstawą jest przeczytanie ze zrozumieniem wytycznych projektu,
2) dobre zaplanowanie projektu i napisanie wniosku, które opiera się na:
- rozmowach z potencjalnymi partnerami i interesariuszami (rozmowy terenowe: nadleśnictwa, urzędy marszałkowskie, wójtowie, RDOŚie). Wysiłek włożony we wstępne uzgodnienia się opłaca, ale zabiera najwięcej czasu. Jest nie do przecenienia przy realizacji. Chodzi o identyfikację z pomysłem interesariusza. Ma przełożenie na płynność realizacyjną projektu.
- partnerstwie – warto jako partnerów dobrać decydentów regionalnych. Partnerzy sprawdzeni są najlepsi. Wielkim problemem może się okazać zerwanie umów z partnerami.
- zdobyciu deklaracji poparcia, które pomaga w późniejszych rozmowach o realizacji działań (RDOŚ, Nadleśnictwa). Dobrze mieć wstępną umowę z zarządcami terenu, o ile nie są partnerami. Bardzo często sprawna realizacja projektu bazuje na dobrych stosunkach z Lasami Państwowymi, bowiem niemal wszystkie projekty dotyczące przyrody i różnorodności biologicznej dotyczą terenów zarządzanych przez LP.
- rozwadze w dobieraniu partnerów – im mniej partnerów tym lepiej (4 partnerów to za dużo, jeden dobry partner lepszy niż kilku! Jeśli zmieni się kierownictwo, albo partia i osoba decyzyjna ze strony partnera, realizacja wcześniej zaplanowanego zadania może się nie powieść)
Podkreślono, że dla organizacji pozarządowych (NGO) pomoc publiczna i przepływy finansowe między partnerami to zmora w czasie realizacji projektów.
Dobre zaplanowanie kosztorysu jest pomocne. Im bardziej szczegółowy własny budżet tym łatwiej nanosić zmiany w czasie rewizji wniosków i odpowiedzieć na pytania Komisji Europejskiej.
Sprawna realizacja projektu bazuje na operatywności i doświadczeniu. Dobry menadżer projektu, powinien mieć doświadczenie w zarządzaniu (choćby grantami naukowymi). Jedna osoba jednak to za mało – potrzebny jest w projekcie asystent realizujący część zadań. Nieodzowna jest również osoba, która ma znajomość prawa. Przy większych projektach LIFE wykorzystuje się wiedzę z rożnych dziedzin prawa (prawo budowlane, zamówienia publiczne, kodeks cywilny, ustawa o lasach, o ochronie przyrody, prawo pracy, ustawa o rachunkowości). NFOŚiGW nie wspomaga prawnie projektów realizowanych.
Kolejne dwa wystąpienia dotyczyły klimatu i energetyki, więc nie będą w tej notce omówione szczegółowo. Pani Katarzyna Michałowska-Knap zapoznała słuchaczy z przebiegiem realizacji projektu „Odnawialne źródła energii w gospodarstwach rolnych i inteligentnych sieciach”, a pan Wojciech Szymalski przybliżył projekty „Dobry klimat dla powiatów” i „Przygotowanie strategii adaptacji do zmian klimatu miasta metropolitalnego przy wykorzystaniu mapy klimatycznej i partycypacji społecznej”.
Szanowni Państwo, Członkowie Polskiego Towarzystwa Mykologicznego,
Prosimy o przemyślenie, czy nie warto pod szyldem PTMYK złożyć projektu na czerwcowy konkurs. Być może należy coś zmienić w naszym środowisku. Miłośnicy ptaków korzystając z funduszy europejskich wykupują tereny będące miejscem ich gniazdowania. Być może – grzyby, które jak dotąd nie były badane i chronione przez projekty LIFE mogą wydać się ciekawe i warte inwestycji. Czekamy na propozycje. Zachęcamy do odwiedzenia strony, na której znajdują się informacje o realizowanych projektach – http://ec.europa.eu/environement/life/project/Projects/index.htm
Przedmiotem obszaru priorytetowego Przyroda i różnorodność biologiczna” jest opracowywanie, testowanie i prezentowanie najlepszych praktyk, rozwiązań oraz zintegrowanych podejść przyczyniających się do rozwoju unijnej polityki i przepisów w dziedzinie przyrody i różnorodności biologicznej, a także rozwój baz wiedzy.*
*Tekst z ulotki: Program LIFE, 2014, ISBN 978-92-79-408175
Marta Wrzosek
