Polskie Towarzystwo Mykologiczne

Jako Zarząd Polskiego Towarzystwa Mykologicznego,
pragniemy wyrazić ogromne zaniepokojenie brzmieniem projektu Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 czerwca 2014 r. dotyczącego ochrony prawnej grzybów, przedstawionego do konsultacji społecznych. W obecnym kształcie projekt ten jest nie do przyjęcia z wielu powodów.
Zwracamy uwagę na niespójność i nielogiczność oraz na dużą liczbę błędów merytorycznych i przekłamań zawartych w tekście projektu Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 czerwca 2014 r. oraz w jego uzasadnieniu. Niezrozumiała jest prawie zupełna rezygnacja z opracowania eksperckiego przygotowanego przez PTOP „Salamandra” (Kepel i in. 2013 „Aktualizacja listy gatunków grzybów objętych ochroną gatunkową oraz wskazania dla ich ochrony” – wersja 2b po konsultacjach społecznych) wykonanego na zlecenie GDOŚ. Odrzucenie tego opracowania jest zaskakujące zwłaszcza wobec braku merytorycznego i szczegółowego odniesienia się do jego wad w uzasadnieniu stanowiska prezentowanego w projekcie rozporządzenia. Opracowanie Kepela i in. (2013) było na etapie tworzenia szeroko konsultowane społecznie (w latach 2012-2013), w tym również przez członków naszego Towarzystwa, które stanowi ogólnopolską organizację grupującą fachowców mykologów (naukowców i praktyków). Mimo różnicy zdań członków Polskiego Towarzystwa Mykologicznego dotyczących długości listy gatunków postulowanych do objęcia ochroną (której daliśmy wyraz w wielopłaszczyznowej opinii przesłanej w ramach konsultacji społecznych), przedstawione przez nas szczegółowe argumenty i propozycje były efektem wnikliwej, rzeczowej i kompleksowej oraz krytycznej oceny projektu.
Opiniowany obecnie projekt Rozporządzenia z kompleksową i merytoryczną oceną fachową nie ma nic wspólnego i wskazuje na co najmniej niepełną wiedzę osób, które ten tekst przygotowały lub opiniowały. Wśród argumentów na rzecz obecnego kształtu rozporządzenia wymieniane są ‘opracowania badań naukowych i potwierdzone obserwacje w terenie (ocena ekspercka)’. Brak jest jakiejkolwiek informacji o tym jakie badania naukowe i jakie obserwacje będące podstawą opinii eksperckiej mają na myśli Autorzy uzasadnienia. Niejawna opinia ekspercka, która nie jest dostępna ogółowi społeczeństwa i nie podlega żadnej weryfikacji, nie powinna być podstawą aktów prawnych. Uważamy za niedopuszczalne stawianie takiej niejawnej opinii  ponad ekspercką i obiektywną ocenę środowiska polskich mykologów.
W obecnym brzmieniu Rozporządzenie w znacznym stopniu uniemożliwia ochronę cennych przyrodniczo ekosystemów, również poprzez wykluczenie gatunków grzybów związanych z siedliskami Natury 2000 i wielu innych, zagrożonych siedlisk. Ministerstwo Środowiska, akceptując rozporządzenie w proponowanym brzmieniu, wytrąca samo sobie i podlegającym mu organom wykonawczym możliwość oddziaływania na realne problemy ochrony przyrody. Godzi tym samym w zobowiązania naszego kraju do utrzymania wysokiego poziomu różnorodności gatunkowej, do której jesteśmy zobowiązani jako sygnatariusze choćby konwencji z Rio de Janeiro z roku 1993, a za której merytoryczną realizację odpowiada Ministerstwo Środowiska. Zwracamy uwagę, że projekt Rozporządzenia nie zabezpiecza we właściwy sposób także występujących w Polsce gatunków zagrożonych w skali Europy. Ponadto, brak ochrony wielu gatunków grzybów wpływa bezpośrednio na upośledzenie ochrony różnorodności gatunkowej bezkręgowców i innych organizmów powiązanych troficznie z grzybami (rośliny, zwierzęta, pierwotniaki i in.). Takie podejście nie zapewnia osiągnięcia celów określonych w art. 2 ust. 2 ustawy o ochronie przyrody i nie wypełnia obowiązku określonego w art. 4 ust. 2 tejże ustawy.
Przyjęcie rozporządzenia w obecnej formie jednoznacznie wskazywałoby na lekceważenie opinii dużej grupy ekspertów-mykologów, nie tylko członków ogólnopolskiej organizacji naukowej. Jest to tym bardziej godne ubolewania, że jest to dokument, który powinien przede wszystkim wspierać cel nadrzędny, jakim jest ochrona przyrody służąca jej zachowaniu dla przyszłych pokoleń Polaków. Chcemy podkreślić, że ochrona przyrody ma przede wszystkim zapewniać przetrwanie gatunków organizmów najbardziej zagrożonych, których utrata wpłynie na obniżenie poziomu różnorodności gatunkowej Polski. Zachowanie tych gatunków i ich siedlisk oraz ostoi jest niezbędne dla zrównoważonego rozwoju i utrzymania dobrostanu człowieka.
Wnioskujemy o wstrzymanie procedowania tego rozporządzenia i skierowanie go powtórnie do oceny merytorycznej. Wnioskujemy też o wydłużenie czasu na przesłanie szczegółowych uwag do jego treści.
[pobierz opinię w formacie pdf]

Jako autorka koncepcji dotyczącej zmian w ochronie grzybów wielkoowocnikowych zawartych w opracowaniu PTOP Salamandra (Kepel i in. 2013 „Aktualizacja listy gatunków grzybów objętych ochroną gatunkową oraz wskazania dla ich ochrony” – wersja 2b po konsultacjach społecznych) oświadczam, że przedstawiony przez Ministerstwo projekt rozporządzenia nie jest zgodny ani z koncepcją przedstawioną przeze mnie w cytowanym opracowaniu, ani ze zmianami proponowanymi przeze mnie. Jednocześnie oświadczam, że nie brałam udziału w przygotowaniu rozporządzenia w takiej formie. Pragnę również podkreślić, że zawarta w projekcie rozporządzenia lista gatunków w mojej ocenie jest dość przypadkowa, niezgodna nawet z kryteriami zawartymi w uzasadnieniu projektu rozporządzenia oraz zdecydowanie zbyt krótka, aby mogła stanowić podstawę prawną ochrony zagrożonych, najcenniejszych składników polskiej (i europejskiej) mykobioty.

Anna Kujawa                 

W dniach 22.05-25.05.2014 w Stacji Terenowej Instytutu Biologii, Uniwersytetu w Białymstoku w Gugnach, na terenie Biebrzańskiego parku Narodowego odbyły się warsztaty Komitetu Biologii Ewolucyjnej PAN pod hasłem „Sieci zależności – rośliny, zwierzęta, grzyby jako obiekty badań koewolucji”. Organizatorem spotkania była pani profesor Emilia Brzosko z Uniwersytetu Białostockiego. Badania  mykologiczne, prezentowane na spotkaniu, były realizowane na Uniwersytecie Jagiellońskim, Uniwersytecie Warszawskim w powiązaniu z IBLes i na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu. Zespół Pani Profesor Marleny Lembicz z UAM reprezentowany przez panie Aleksandrę Biernaczyk i Karolinę Górzyńską zaprezentował temat:  Jak mierzyć stopień porażenia podkładki Epichloë hiperpasożytniczym grzybem Bionectria? Pan Grzegorz Wojtczak, powołujący się na swoje badania doktorskie pod kierunkiem prof. Katarzyny Turnau przedstawił kwestie koewolucji grzybów mikoryzowych i storczyków, a Marta Wrzosek próbowała odpowiedzieć na pytanie: Co wpływa na kształt mykocenoz pniaków świerkowych? Warsztaty, przeznaczone głównie dla doktorantów i studentów przebiegły w bardzo miłej, rodzinnej atmosferze, a ich organizacja warta jest naśladownictwa.

Szanowni Państwo,

W imieniu zarządu Polskiego Towarzystwa Mykologicznego i swoim własnym
chciałabym złożyć najserdeczniejsze życzenia świąteczne.

Z inspiracji religijnej wywodzi się życzenie dla wszystkich, niezależnie od światopoglądu – Niech najbliższe dni pogrzebią złudzenia a uwolnią nadzieję. Niech czas pełen trudów zaowocuje zaskakującą radością, niech nasze codzienne ciężary przekształcą się w naszą codzienną satysfakcję.

Marta Wrzosek

Ponawiamy prośbę o zaangażowanie się w Inicjatywę Globalnej Czerwonej Listy Grzybów, w przyszłym tygodniu (14 – 16 kwietnia) ocenie poddanych zostanie pierwsze 20 gatunków. Zachęcamy do przeczytania listu od prof. A. Dahlberga [pobierz plik pdf], w którym prosi o uzupełnienia informacji o już zgłoszonych gatunkach (przede wszystkim: wielkość i trendy populacji, informacje o ekologii, siedliskach i ich kondycji, a także o zagrożeniach dotyczących tych gatunków). Warto proponować także nowe gatunki, gdyż docelowo (do końca roku 2014) ocenionych ma być 300 gatunków organizmów grzybowych. W szczególny sposób zachęcamy do udziału w Inicjatywie osoby zajmujące się porostami i śluzowcami. Zapraszamy też do aktywności na naszym Forum, które postaramy się wykorzystać do zbierania danych o kilku gatunkach – planowanych do zgłoszenia.

Zachęcamy do udziału w konferencji „8th BioDetectors”, która odbędzie się w Turynie w dniach 25-26 września 2014. Więcej informacji znajduje się w załączonym pliku [pobierz plik pdf].

W dniu 03 kwietnia 2014 roku, w Warszawie odbyło się seminarium zatytułowane „Innowacyjne zastosowania przełomowej technologii Biolog do identyfikacji i fenotypowania mikroorganizmów”.

Spotkanie, które miało miejsce na Wydziale Biologii UW zorganizowała biotechnologiczna firma BioMaxima, mająca swoją siedzibę w Gdańsku.  Kluczowym produktem oferowanym przez Biomaximę jest system diagnostyczny Biolog. Na seminarium był obecny  dr Barry R. Bochner – twórca i propagator wykorzystania systemu do identyfikacji i badania fizjologii mikroorganizmów. W seminarium wzięło udział około 35 osób z całej Polski.  Referaty wygłosili między innymi  Pani dr hab. Maria Nieklińska i dr Beata Klimek z Instytutu Nauk o Środowisku UJ, dr hab. Grażyna Płaza z Instytutu Ekologii Terenów Uprzemysłowionych z Katowic oraz dr hab. Izabela Sitkiewicz z Narodowego Instytutu Leków z Warszawy. Środowisko mykologów reprezentowała dr Karolina Oszust z zespołu dr hab. Magdaleny Frąc z Instytutu  Agrofizyki PAN z Lublina, prof. dr hab. Małgorzata Jędryczka z Instytutu Ochrony Roślin PIB z Poznania i Agnieszka Banach z Uniwersytetu Warszawskiego. Uczestnicy seminarium prezentowali swoje doświadczenia z wykorzystania płytek Biolog. Najkrócej rzecz ujmując system Biolog  opiera się na badaniu spektrofotometrycznym  próbek, które stanowią mikrokolumienki z pożywkami o określonych cechach, które zostały inokulowane przez zawiesinę mikroorganizmów – bakterii bądź zarodników grzybów. Czytniki płytek odbierają sygnał o odpowiedzi mikroorganizmów na czynniki chemiczne bądź fizyczne, która jest pochodną wzrostu organizmu w kolumienkach. System Biolog oferuje różne zestawy badawcze: płytki zawierające różne  źródła węgla, azotu, siarki i fosforu, ale również płytki badające odporność na toksyny czy wzrost przy zadanym odczynie. Płytki można badać zarówno w warunkach tlenowych jak i mikroaerobowych po umieszczeniu płytki w folii po zastosowaniu vaccum.  Dr Berry Bochner skupił się na prezentacji  wachlarza badawczych zagadnień, które  mogą znaleźć przydatne narzędzie w oferowanym systemie. Interesującym zagadnieniem poruszanym przez prelegenta było wykazanie jak zestaw pływek pozwala w krótkim czasie zoptymalizować warunki do wzrostu kilku mikroorganizmów o nieco odmiennych wymaganiach środowiskowych na przykładzie Saccharomyces cerevisiae  i Dekkera bruxellenisis, dwóch drożdżaków, które biorą udział w fermentacji wina. Dekkera jest z reguły uznawana za organizm niepożądany, ponieważ dostarcza dodatkowych aromatów – nieprzyjemnych w  zbyt dużym stężeniu, ale bardzo wzbogacającym bukiet – w niewielkim stężeniu. Optymalizacja warunków fermentacji napojów alkoholowych jest więc biotechnologicznie ważnym zagadnieniem. Pani dr Karolina Oszust skupiła się natomiast na prezentacji wykorzystania płytek do badań ekologii mikroorganizmów glebowych. Pokazała uczestnikom seminarium jak można stosować narzędzie jakim jest system do badań zarówno pojedynczych organizmów jak i całych zespołów mikroorganizmów glebowych. Omówiła szereg wskaźników ekologicznych, które oferuje oprogramowanie Omnilog  współpracujące z czytnikiem płytek. Agnieszka Banach zaprezentowała zupełnie odmienny problem. Celem jej pracy jest wykorzystanie płytek do mapowania cech fizjologicznych na drzewie filogenetycznym. Spotkanie miało charakter roboczy i wydaje się, że uczestnicy naprawdę nawiązali wartościowe kontakty sadząc z burzliwych dyskusji toczących się w kuluarach pomiędzy osobami zainteresowanymi nową techniką. (opracowanie tekstu: Marta Wrzosek)

Zachęcamy do lektury: http://www.edermatologia.pl/Grzybica-paradoksem-wspolczesnej-medycyny,12343.html