Polskie Towarzystwo Mykologiczne

Poniżej przekazujemy wiadomość, otrzymaną od Klubu Przyrodników (www.kp.org.pl):

„Komitet Światowego Dziedzictwa Ludzkości UNESCO na sesji w Katarze, 23
czerwca 2014 r., na wspólny wniosek Polski i Białorosi, zmodyfikował wpis
dotyczący Puszczy Białowieskiej na listę Światowego Dziedzictwa Ludzkości.
Na liście została ujęta obecnie cała Puszcza, jako transgraniczny
polsko-białoruski obiekt. Wcześniej, na listę światowego dziedzictwa
ludzkości wpisano w 1979 r. polski Białowieski Park Narodowy, a w 1992 r.
rozszerzono wpis na park narodowy po stronie białoruskiej, czyli w praktyce
na całą białoruską cześć Puszczy. Obecnie w granice obiekutu Światowego
Dziedzictwa Ludzkości włączana jest pozaparkowa część Puszczy po polskiej
stronie.

Lista Światowego Dziedzictwa Ludzkości funkcjonuje na podstawie Konwencji o
Ochronie Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego, ratyfikowanej
jak dotąd przez 191 państw świata. W Polsce jest 14 obiektów światowego
dziedzictwa, w większości kulturowych: obóz koncentracyjny
Auschwitz-Birkenau, zamek w Malborku, Hala Stulecia we Wrocławiu, Kościoły
Pokoju w Jaworze i Świdnicy, Stare Miasto w Krakowie, Starówka w Warszawie,
Stare Miasto w Zamościu, Średniowieczne Miasto Toruń, Park Mużakowski,
miasteczko Kalwaria Zebrzydowiska, Kopalnie Soli w Wieliczce i Bochni,
Drewniane Kościoły Południowej Małopolski, Drewniane Cerkwie Karpackie w
Polsce i na Ukrainie, a staramy się także o wpis; Kanału Augustwoskiego,
Gdańska, przełomu Dunajca i dawnej kopalni srebra w Tarnowskich Górach wraz
z historycznym systemem odwadniającym. Na Białorusi są 4 obiekty, w
większości kulturowe: pałac Radziwiłów w Nieświeżu, zamek Radziwiłłów w
Mirze i zabytek geodezji – Południk Struvego. W obu krajach Puszcza
Białowieska jest, jak dotąd, jedynym obiektem przyrodniczym na listach obu
państw.

W decyzji Komitetu podkreślono znaczenie Puszczy dla zachowania ekosystemów
leśnych, ale także nieleśnych (łąk w dolinach rzecznych), populacji wilka i
rysia jako elementów pełnego łańcucha troficznego, bogactwo martwego drewna
i związanej z nim różnorodności biologicznej, znaczenie Puszczy dla ocrony
gatunków, w tym żubra. W uzasadnieniu decycji uznano Puszczę za generalnie
zarządzaną obecnie w sposób gwarantujący ochronę jej wartości, akcentując
aktualne plany urządzenia lasu po stronie polskiej.

Komitet wytknął jednak kilka niedociągnięć: zobowiązał Polskę do pilnego,
nie później niż do 1 października 2014 r., ustanowienia planu ochrony dla
Białowieskiego Parku Narodowego, a także do ustanowienia Komitetu
Sterującego zapewniającego współpracę w ochronie Puszczy między Białowieskim
Parkiem Narodowym a Lasami Państwowymi. Polska i Białoruś zostały
zobowiązane do ustanowienia i zapewnienia sprawnego funkcjonowania
międzynarodowego Komitetu Sterującego, jak również do opracowania i
ustanowienia zintegrowanego planu zarządzania całą Puszczą, w szczególności
w zakresie ochrony lasów i mokradeł oraz poprawy spójności ekologicznej, w
tym zredukowania istniejącej sieci dróg leśnych i pasów przeciwpożarowych. W
przedstawionej Komitetowi ocenie, wykonanej przez IUCN, zwrócono uwagę także
na konieczność monitorowania oddziaływania ogrodzenia granicznego na walory
przyrodnicze obiektu.

Więcej informacji, w tym treść decyzji, na http://whc.unesco.org/„.

Szanowni Państwo,

kończy się czas konsultacji społecznych nowego projektu Rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie ochrony gatunkowej grzybów.
Zbulwersowana tekstem projektu i jego uzasadnieniem wysłałam do Ministerstwa moje uwagi. Pismo, które wysłałam zamieszczam pod linkiem [pobierz plik w formacie doc].
Wszystkich z Państwa, którzy chcieliby poprzeć moje zdanie, zachęcam do wykorzystania zalinkowanego pisma i przesłania go do Ministerstwa (na adres: lukasz.namyslak@mos.gov.pl) z wyrazami poparcia.

z poważaniem,
Anna Kujawa

Jako Zarząd Polskiego Towarzystwa Mykologicznego,
pragniemy wyrazić ogromne zaniepokojenie brzmieniem projektu Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 czerwca 2014 r. dotyczącego ochrony prawnej grzybów, przedstawionego do konsultacji społecznych. W obecnym kształcie projekt ten jest nie do przyjęcia z wielu powodów.
Zwracamy uwagę na niespójność i nielogiczność oraz na dużą liczbę błędów merytorycznych i przekłamań zawartych w tekście projektu Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 czerwca 2014 r. oraz w jego uzasadnieniu. Niezrozumiała jest prawie zupełna rezygnacja z opracowania eksperckiego przygotowanego przez PTOP „Salamandra” (Kepel i in. 2013 „Aktualizacja listy gatunków grzybów objętych ochroną gatunkową oraz wskazania dla ich ochrony” – wersja 2b po konsultacjach społecznych) wykonanego na zlecenie GDOŚ. Odrzucenie tego opracowania jest zaskakujące zwłaszcza wobec braku merytorycznego i szczegółowego odniesienia się do jego wad w uzasadnieniu stanowiska prezentowanego w projekcie rozporządzenia. Opracowanie Kepela i in. (2013) było na etapie tworzenia szeroko konsultowane społecznie (w latach 2012-2013), w tym również przez członków naszego Towarzystwa, które stanowi ogólnopolską organizację grupującą fachowców mykologów (naukowców i praktyków). Mimo różnicy zdań członków Polskiego Towarzystwa Mykologicznego dotyczących długości listy gatunków postulowanych do objęcia ochroną (której daliśmy wyraz w wielopłaszczyznowej opinii przesłanej w ramach konsultacji społecznych), przedstawione przez nas szczegółowe argumenty i propozycje były efektem wnikliwej, rzeczowej i kompleksowej oraz krytycznej oceny projektu.
Opiniowany obecnie projekt Rozporządzenia z kompleksową i merytoryczną oceną fachową nie ma nic wspólnego i wskazuje na co najmniej niepełną wiedzę osób, które ten tekst przygotowały lub opiniowały. Wśród argumentów na rzecz obecnego kształtu rozporządzenia wymieniane są ‘opracowania badań naukowych i potwierdzone obserwacje w terenie (ocena ekspercka)’. Brak jest jakiejkolwiek informacji o tym jakie badania naukowe i jakie obserwacje będące podstawą opinii eksperckiej mają na myśli Autorzy uzasadnienia. Niejawna opinia ekspercka, która nie jest dostępna ogółowi społeczeństwa i nie podlega żadnej weryfikacji, nie powinna być podstawą aktów prawnych. Uważamy za niedopuszczalne stawianie takiej niejawnej opinii  ponad ekspercką i obiektywną ocenę środowiska polskich mykologów.
W obecnym brzmieniu Rozporządzenie w znacznym stopniu uniemożliwia ochronę cennych przyrodniczo ekosystemów, również poprzez wykluczenie gatunków grzybów związanych z siedliskami Natury 2000 i wielu innych, zagrożonych siedlisk. Ministerstwo Środowiska, akceptując rozporządzenie w proponowanym brzmieniu, wytrąca samo sobie i podlegającym mu organom wykonawczym możliwość oddziaływania na realne problemy ochrony przyrody. Godzi tym samym w zobowiązania naszego kraju do utrzymania wysokiego poziomu różnorodności gatunkowej, do której jesteśmy zobowiązani jako sygnatariusze choćby konwencji z Rio de Janeiro z roku 1993, a za której merytoryczną realizację odpowiada Ministerstwo Środowiska. Zwracamy uwagę, że projekt Rozporządzenia nie zabezpiecza we właściwy sposób także występujących w Polsce gatunków zagrożonych w skali Europy. Ponadto, brak ochrony wielu gatunków grzybów wpływa bezpośrednio na upośledzenie ochrony różnorodności gatunkowej bezkręgowców i innych organizmów powiązanych troficznie z grzybami (rośliny, zwierzęta, pierwotniaki i in.). Takie podejście nie zapewnia osiągnięcia celów określonych w art. 2 ust. 2 ustawy o ochronie przyrody i nie wypełnia obowiązku określonego w art. 4 ust. 2 tejże ustawy.
Przyjęcie rozporządzenia w obecnej formie jednoznacznie wskazywałoby na lekceważenie opinii dużej grupy ekspertów-mykologów, nie tylko członków ogólnopolskiej organizacji naukowej. Jest to tym bardziej godne ubolewania, że jest to dokument, który powinien przede wszystkim wspierać cel nadrzędny, jakim jest ochrona przyrody służąca jej zachowaniu dla przyszłych pokoleń Polaków. Chcemy podkreślić, że ochrona przyrody ma przede wszystkim zapewniać przetrwanie gatunków organizmów najbardziej zagrożonych, których utrata wpłynie na obniżenie poziomu różnorodności gatunkowej Polski. Zachowanie tych gatunków i ich siedlisk oraz ostoi jest niezbędne dla zrównoważonego rozwoju i utrzymania dobrostanu człowieka.
Wnioskujemy o wstrzymanie procedowania tego rozporządzenia i skierowanie go powtórnie do oceny merytorycznej. Wnioskujemy też o wydłużenie czasu na przesłanie szczegółowych uwag do jego treści.
[pobierz opinię w formacie pdf]

Jako autorka koncepcji dotyczącej zmian w ochronie grzybów wielkoowocnikowych zawartych w opracowaniu PTOP Salamandra (Kepel i in. 2013 „Aktualizacja listy gatunków grzybów objętych ochroną gatunkową oraz wskazania dla ich ochrony” – wersja 2b po konsultacjach społecznych) oświadczam, że przedstawiony przez Ministerstwo projekt rozporządzenia nie jest zgodny ani z koncepcją przedstawioną przeze mnie w cytowanym opracowaniu, ani ze zmianami proponowanymi przeze mnie. Jednocześnie oświadczam, że nie brałam udziału w przygotowaniu rozporządzenia w takiej formie. Pragnę również podkreślić, że zawarta w projekcie rozporządzenia lista gatunków w mojej ocenie jest dość przypadkowa, niezgodna nawet z kryteriami zawartymi w uzasadnieniu projektu rozporządzenia oraz zdecydowanie zbyt krótka, aby mogła stanowić podstawę prawną ochrony zagrożonych, najcenniejszych składników polskiej (i europejskiej) mykobioty.

Anna Kujawa                 

W dniach 22.05-25.05.2014 w Stacji Terenowej Instytutu Biologii, Uniwersytetu w Białymstoku w Gugnach, na terenie Biebrzańskiego parku Narodowego odbyły się warsztaty Komitetu Biologii Ewolucyjnej PAN pod hasłem „Sieci zależności – rośliny, zwierzęta, grzyby jako obiekty badań koewolucji”. Organizatorem spotkania była pani profesor Emilia Brzosko z Uniwersytetu Białostockiego. Badania  mykologiczne, prezentowane na spotkaniu, były realizowane na Uniwersytecie Jagiellońskim, Uniwersytecie Warszawskim w powiązaniu z IBLes i na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu. Zespół Pani Profesor Marleny Lembicz z UAM reprezentowany przez panie Aleksandrę Biernaczyk i Karolinę Górzyńską zaprezentował temat:  Jak mierzyć stopień porażenia podkładki Epichloë hiperpasożytniczym grzybem Bionectria? Pan Grzegorz Wojtczak, powołujący się na swoje badania doktorskie pod kierunkiem prof. Katarzyny Turnau przedstawił kwestie koewolucji grzybów mikoryzowych i storczyków, a Marta Wrzosek próbowała odpowiedzieć na pytanie: Co wpływa na kształt mykocenoz pniaków świerkowych? Warsztaty, przeznaczone głównie dla doktorantów i studentów przebiegły w bardzo miłej, rodzinnej atmosferze, a ich organizacja warta jest naśladownictwa.

Szanowni Państwo,

W imieniu zarządu Polskiego Towarzystwa Mykologicznego i swoim własnym
chciałabym złożyć najserdeczniejsze życzenia świąteczne.

Z inspiracji religijnej wywodzi się życzenie dla wszystkich, niezależnie od światopoglądu – Niech najbliższe dni pogrzebią złudzenia a uwolnią nadzieję. Niech czas pełen trudów zaowocuje zaskakującą radością, niech nasze codzienne ciężary przekształcą się w naszą codzienną satysfakcję.

Marta Wrzosek

Ponawiamy prośbę o zaangażowanie się w Inicjatywę Globalnej Czerwonej Listy Grzybów, w przyszłym tygodniu (14 – 16 kwietnia) ocenie poddanych zostanie pierwsze 20 gatunków. Zachęcamy do przeczytania listu od prof. A. Dahlberga [pobierz plik pdf], w którym prosi o uzupełnienia informacji o już zgłoszonych gatunkach (przede wszystkim: wielkość i trendy populacji, informacje o ekologii, siedliskach i ich kondycji, a także o zagrożeniach dotyczących tych gatunków). Warto proponować także nowe gatunki, gdyż docelowo (do końca roku 2014) ocenionych ma być 300 gatunków organizmów grzybowych. W szczególny sposób zachęcamy do udziału w Inicjatywie osoby zajmujące się porostami i śluzowcami. Zapraszamy też do aktywności na naszym Forum, które postaramy się wykorzystać do zbierania danych o kilku gatunkach – planowanych do zgłoszenia.

Zachęcamy do udziału w konferencji „8th BioDetectors”, która odbędzie się w Turynie w dniach 25-26 września 2014. Więcej informacji znajduje się w załączonym pliku [pobierz plik pdf].